Studia IT: bilet do kariery czy tylko formalność?
#BLOG
Czy bycie programistą to wymarzona praca?
Teoretycznie brzmi to, jak idealny przepis na zawodowy sukces bez żmudnych lat kształcenia na uniwersytecie. Ale czy dyplom z IT jest tak naprawdę „miłym dodatkiem” czy może ma większe znaczenie, niż zakładamy?
Kilka słów od młodego programisty...
W ostatnich latach branża IT stała się magnesem — wysokie pensje, dynamiczny rozwój technologiczny, liczne możliwości awansu i praca, która, jak twierdzą niektórzy, nie wymaga wykształcenia, a jedynie dobrych umiejętności.
Piszę ten artykuł z perspektywy osoby, która jeden dyplom ma już za sobą, a drugi w niedalekiej przyszłości. Przeszedłem przez ten proces, ukończyłem różne etapy edukacji wyższej i od czterech lat pracuję jako programista. W tym czasie miałem okazję skonfrontować teorię, której nauczyłem się na studiach z realiami życia zawodowego. Dało mi to wiele wglądu w obecny system edukacji, możliwości, jakie oferuje, i gdzie zawodzi. Skupię się na moich osobistych obserwacjach i doświadczeniach, aby odpowiedzieć na pytanie: Czy dyplom z IT jest naprawdę konieczny, czy też jest tylko jednym z wielu narzędzi na drodze do sukcesu?
Studia kiedyś, a studia dziś
Aby właściwie odpowiedzieć na pytanie o znaczenie szkolnictwa wyższego we współczesnej dynamicznie rozwijającej się rzeczywistości, ważne jest, aby spojrzeć wstecz na kilka dekad i przeanalizować rozwój szkolnictwa wyższego i nauki w Polsce. W ciągu ostatnich 20 lat liczba osób uzyskujących wykształcenie wyższe drastycznie wzrosła. Według statystyk Głównego Urzędu Statystycznego dotyczących poziomu wykształcenia w 2002 i 2021 r. liczba osób z wykształceniem wyższym wzrosła z 9.4% (w 2002 r.) [1] do 23.1% (w 2021 r.) [2], wzrost o ponad 13 punktów procentowych. Ten znaczący wzrost można przypisać kilku czynnikom, w tym poprawie dobrobytu społecznego i powszechnemu przekonaniu w latach 1990-tych, że dyplom uniwersytecki był przepustką do lepszych miejsc pracy i szerszych możliwości awansu. Prawda jest taka, że przekonanie to jest nadal silne, chociaż dzisiejszy rynek pracy znacznie różni się od tego z wcześniejszych lat.
Innym ważnym aspektem, który należy wziąć pod uwagę przy analizie ewolucji szkolnictwa wyższego, jest zmniejszająca się ilość i jakość materiałów na przestrzeni lat. Okresowo Ministerstwo Edukacji Narodowej usuwa pewne mniej lub bardziej ważne tematy z programów nauczania. Rezultatem jest znaczne obniżenie poziomu edukacji, zarówno w szkolnictwie wyższym, jak i na wcześniejszych etapach. Na ten spadek wpływa również wcześniej wspomniany czynnik — stale rosnący odsetek osób rozpoczynających studia uniwersyteckie. Przepełnione grupy laboratoryjne, brak indywidualnego podejścia do studentów, skrócone programy nauczania i coraz niższe wymagania zarówno wobec studentów, jak i wykładowców — wszystko to przyczyniło się do stopniowej degradacji jakości kształcenia.
Te przykłady doskonale ilustrują, jak dramatycznie zmieniła się edukacja w ciągu ostatnich kilku lat. Na początku XXI wieku dyplom uniwersytecki był rzadkością, co dawało mu prestiżowy status. Wówczas posiadanie takiego dyplomu otwierało wiele drzwi — firmy chętnie zatrudniały kandydatów z wyższym wykształceniem, traktując je jako jasny dowód solidnej wiedzy i umiejętności. Z czasem, wraz ze wzrostem liczby osób kończących studia, dyplom tracił swoją wyjątkowość. Wyższe wykształcenie stało się bardziej powszechne, a zatem mniej wyróżniało się na rynku pracy. Dzisiejszy rynek pracy, zdominowany przez dużą liczbę absolwentów, traktuje dyplom jako jeden z wielu elementów procesu rekrutacji, a nie jako decydującą zaletę. W rezultacie wartość dyplomu nadal istnieje, ale jego rola zmieniła się z symbolu wyróżnienia na standardowy wymóg w procesie rekrutacji.
Przygotujemy Cię do Twojej pierwszej pracy
Podstawowym celem szkolnictwa wyższego jest wyposażenie Cię w wiedzę i umiejętności niezbędne do zdobycia pierwszej pracy w tej dziedzinie. Jako student i aktywny zawodowy programista miałem okazję połączyć dwa światy — wiedzę teoretyczną nauczaną na uniwersyteckich wykładach i realia pracy w szybko rozwijającej się branży IT, gdzie nie ma taryf ulgowych. Pierwsze moje obserwacje kieruję w stronę samego programu nauczania. Odpowiedź na pytanie, czy studia faktycznie uczą przydatnych w codziennej pracy umiejętności, niestety nie jest taka prosta.
W dzisiejszym krajobrazie szkolnictwa wyższego wymagana jest redefinicja pojęcia nauczania. Uniwersytet sam w sobie nie jest w stanie zapewnić pełnego pakietu wiedzy, który będzie wystarczający w środowisku zawodowym. Wynika to z szybkiego tempa, w jakim ewoluują technologie, oraz ogromnej ilości informacji, które trzeba znać, nie tylko na określony temat, ale także „wokół” niego. Nie chodzi tylko o suchą teorię i zapamiętywanie faktów niezbędnych do pracy w branży. Moim zdaniem „nauczanie” powinno przede wszystkim inspirować studentów, pobudzać ich ciekawość i motywować do samodzielnego zdobywania wiedzy. Uniwersytety powinny działać jako katalizatory, które zachęcają do eksploracji tematów, rozwijania pasji i doskonalenia umiejętności kluczowych na rynku pracy. Dla mnie to jest prawdziwa definicja „studiowania”. We współczesnym świecie umiejętność samodzielnego zdobywania i stosowania wiedzy staje się równie ważna, jak teoria nauczana na wykładach.
Wiele zależy teraz od samych wykładowców i sposobu przekazywania wiedzy. Spotkałem profesorów, którzy potrafili przedstawić nawet najbardziej złożone koncepcje w tak angażujący i zrozumiały sposób, że chętnie pogłębiałem swoją wiedzę na temat tych przedmiotów. Z drugiej strony miałem też wykładowców, którzy uczyli technik programowania żywcem wyjętych z początku XXI wieku, oferując wiedzę, która nie nadążała za postępem technologicznym. To, jak dobrze lub źle wykładowca potrafi przekazać wiedzę, ma ogromny wpływ na to, jak skutecznie uniwersytet wypełnia swoją rolę w kształceniu przyszłych profesjonalistów. Współczesna edukacja wymaga zatem nie tylko dobrego programu nauczania, ale także zaangażowanych nauczycieli, którzy stale aktualizują swoje umiejętności. Odpowiadając na pytanie: uniwersytet nie zapewni wyłącznie praktycznej wiedzy, która idealnie odpowiada wymaganiom rynku pracy, ale może zainspirować studentów i pomóc im odkryć swoją pasję lub obszar, w którym będą się rozwijać. Programy nauczania, przeładowane przedmiotami i informacjami, mają swoje zalety i wady. Dla kogoś, kto dopiero zaczyna naukę i nie ma jasnej ścieżki kariery, szeroki zakres przedmiotów może być korzystny, zwiększając szansę na znalezienie odpowiedniego kierunku. Z drugiej strony, dla kogoś, kto już wie, w jakim obszarze chce się rozwijać i samodzielnie zdobywa wiedzę, nadmiar przedmiotów może po prostu rozpraszać i utrudniać skupienie się na tym, co naprawdę ważne. Jedną z moich osobistych uwag krytycznych dotyczących programów nauczania programowania na uniwersytetach jest brak skupienia się na dobrych praktykach programowania. Kod przekazywany do oceny, niezależnie od tego, czy pisany przez studentów, czy profesorów, często miał „akademicki” charakter — głównym celem było to, aby działał, a nie przestrzegał dobrze napisanych standardów kodowania. Ta wada stała się dla mnie szczególnie widoczna w mojej pierwszej pracy, gdzie uświadomiłem sobie, jak ważne są solidne praktyki programowania.
Uniwersytet? Czyli kursy Udemy to za mało?
Powszechnie w opinii publicznej utrwaliło się przekonanie, że aby zostać programistą, studia nie są konieczne – wystarczą praktyczne umiejętności i kilka kursów na Udemy. W pewnym sensie była to prawda, przynajmniej w latach 2015-2020, kiedy rynek programistyczny wyglądał zupełnie inaczej niż dziś. Wówczas rynek nie był jeszcze „nasycony” co oznaczało, że zapotrzebowanie na programistów przewyższało liczbę dostępnych specjalistów. W efekcie, na staże i stanowiska juniorskie dostawali się kandydaci bez doświadczenia, którzy ukończyli jedynie kilka kursów. Daleki jestem od oceniania, czy była to dobra sytuacja – sam zaczynałem w tych czasach. Jednak warto podkreślić, że od 2021 roku sytuacja na rynku pracy w branży zmieniła się diametralnie. Pracując w firmie outsourcingowej oraz mając wielu znajomych na początku ich kariery zawodowej, mogę zaobserwować, jak trudniej teraz zdobyć wymarzone stanowisko w obliczu rosnącej konkurencji. Kiedy jeszcze do niedawna konkurencja nie była tak wielka, teraz na jedno stanowisko juniorskie, czasem przypada ponad 100 CV na jedno stanowisko juniorskie. Rynek został nasycony, a ilość specjalistów wyrównana.
Zrzut ekranu z Udemy.com
W obliczu tak dużej liczby kandydatów na jedno stanowisko firmy muszą wdrożyć podstawowe kryteria, aby skuteczniej filtrować nadesłane CV. Jednym z najczęściej stosowanych kryteriów, oprócz poziomu doświadczenia, jest to, czy kandydat posiada dyplom ukończenia studiów wyższych związanych z informatyką. Jest to w pewnym sensie gwarancja przynajmniej podstawowej wiedzy i umiejętności w zakresie IT. Ta sytuacja podkreśla kluczowy aspekt — dynamiczną naturę branży IT. W ciągu zaledwie kilku lat dyplom ukończenia studiów wyższych, który kiedyś był jedynie „miłym dodatkiem”, stał się ważnym filtrem i często pierwszym krokiem w procesie rekrutacji. Z tego można wyciągnąć ważny wniosek: niezależnie od jakości programów edukacyjnych i potencjalnych luk w edukacji, dynamiczny rozwój branży pokazuje, że posiadanie dodatkowych umiejętności, wiedzy i kompetencji staje się coraz ważniejsze. Programiści powinni nieustannie koncentrować się na rozwoju, ponieważ nigdy nie jest jasne, jakie zmiany nadchodzą lub jakie umiejętności będą najbardziej pożądane w przyszłości.
Kolejną znaczącą zaletą wykształcenia uniwersyteckiego jest możliwość uczestniczenia w stażach zawodowych. Wiele uczelni nawiązało współpracę z firmami, umożliwiając studentom zdobycie praktycznego doświadczenia przed ukończeniem studiów. Jest to wyjątkowa okazja do nauki w rzeczywistych warunkach pracy, zwłaszcza że współczesne programy studiów oferują dużą liczbę godzin stażu — od jednego do nawet trzech miesięcy, w zależności od specyfiki programu. Firmy często chcą również zatrzymać takich studentów na pokładzie, oferując im stałe zaangażowanie w projekty. Ta praktyczna wiedza na temat branży i możliwość kontynuowania współpracy po stażu to znacząca zaleta i korzyść wykształcenia uniwersyteckiego, na którą niewątpliwie warto zwrócić uwagę. Dlatego w kontekście rekrutacji na stanowiska juniorskie w IT dyplom ukończenia studiów ma znaczenie, ponieważ stanowi punkt wyjścia do dalszej oceny kandydatów. Jednak w miarę zdobywania doświadczenia i rozwijania umiejętności, wiedza i umiejętności praktyczne stają się kluczowe. Na etapie bardziej zaawansowanej kariery, to właśnie te kompetencje, a nie tylko dyplom, decydują o naszej wartości na rynku pracy. Studia mogą zatem otworzyć drzwi do pierwszej pracy, ale dalszy rozwój i aktualizacja umiejętności są niezbędne do utrzymania konkurencyjności w branży IT.
Jakie są moje wnioski?
Na pierwszy rzut oka można by pomyśleć, że w branży IT dyplom to po prostu „fajny dodatek”. W końcu branża kusi szybkimi kursami, a internet jest pełen historii o ludziach, którzy nauczyli się programować, oglądając samouczki na YouTube. Jednak wraz ze zmianami na rynku pracy dyplom znów zyskuje na znaczeniu — nie jako gwarancja zatrudnienia, ale jako pierwszy filtr, który może zdecydować, czy Twoje CV zostanie w ogóle rozpatrzone. Rynek pracy w branży IT, który kilka lat temu domagał się nowych programistów, zaczyna się nasycać. Firmy, które kiedyś szukały przede wszystkim pasjonatów z podstawowymi umiejętnościami, teraz mają luksus selekcji spośród dziesiątek, a czasem nawet setek kandydatów. W takich warunkach dyplom staje się symbolem – nie tyle głębokiej wiedzy, co pewnego poziomu wykształcenia, który świadczy o solidnej podstawie.
Z drugiej strony, same studia nie przygotują nas w pełni na realia pracy w IT. Programy nauczania często nie nadążają za rozwojem technologii, a wykładowcy, choć bywa, że inspirują, nie zawsze oferują wiedzę, która od razu przyda się w pracy. Co więc dają studia? Przede wszystkim to miejsce, które może nas zainspirować do odkrycia swoich pasji i wytyczenia kierunku, w którym chcemy się rozwijać. To przestrzeń, która uczy nas, jak rozwijać się samodzielnie – a to umiejętność kluczowa w dynamicznie zmieniającej się branży.
Podsumowując – studia nie są już tą samą „przepustką do sukcesu”, jaką były kiedyś, ale na pewno są czymś więcej niż tylko „miłym dodatkiem”. Współczesna rzeczywistość pokazuje, że posiadanie dyplomu może być tym pierwszym krokiem, który otworzy drzwi do kariery. Jednak to, jak daleko uda nam się zajść, zależy od tego, jak skutecznie będziemy łączyć zdobytą wiedzę z praktycznymi umiejętnościami i chęcią nieustannego rozwoju.
#BLOG
Poznaj Mariusza
Mariusz pracuje na stanowisku Frontend Software Engineer , specjalizując się w tworzeniu dynamicznych i przyjaznych dla użytkownika aplikacji internetowych. Jest biegły w JavaScript z silnym naciskiem na optymalizację wydajności i jakość kodu. Mariusz przyczynia się do budowania skalowalnych i wydajnych rozwiązań dla zróżnicowanych potrzeb naszych Klientów.
PRZECZYTAJ POZOSTAŁE ARTYKUŁY
Gartner TOP 10 strategicznych trendów technologicznych 2025
Najważniejsze trendy technologiczne Gartnera na rok 2025 stanowią kompas, który pomoże Twojej organizacji pewnie i niezawodnie poruszać się po biznesowej autostradzie.
10 min
TOP 10
Czym jest Webflow? Funkcje i analiza kosztów
Webflow to platforma do tworzenia stron internetowych no-code, zaprojektowana tak, aby umożliwić osobom prywatnym i firmom tworzenie profesjonalnych stron internetowych bez konieczności zagłębiania się w tradycyjne kodowanie.
10 min
Bezkodowa sztuczna inteligencja
Model O3 na nowo definiuje możliwości sztucznej inteligencji
Najnowszy model firmy OpenAI o nazwie kodowej O3 osiągnął wyniki przewyższające możliwości człowieka w testach porównawczych, ustanawiając nowy standard możliwości sztucznej inteligencji.
12 min
AI
Kampania OpenAI „12 dni OpenAI”.
Kampania „12 dni OpenAI” to seria codziennych wydań i aktualizacji produktów, które prezentują przełomowe osiągnięcia w dziedzinie sztucznej inteligencji. Mają one inspirować i wspierać użytkowników na całym świecie.
14 min
Historie IT
Jak pracujemy zdalnie w 3Qcode?
Od pierwszego dnia istnienia firmy naszą podstawową filozofią było stworzenie dynamicznej struktury, która wspiera pracę zdalną w 100%. Nieważne skąd pracujesz, dla nas liczą się Twoje umiejętności i zaangażowanie.
14 min
Historie IT
3Qcode na No Code Days 2024
Jacek Zawadzki, CEO 3Qcode, był jednym z głównych mówców na No Code Day 2024. Podzielił się swoimi spostrzeżeniami na temat wykorzystania platform no-code do napędzania innowacji i usprawniania transformacji cyfrowej.
5 min
WydarzeniaAktualności
Green AI: nowy trend w rozwoju
Poznaj Green AI, szybko rozwijający się ruch mający na celu minimalizację wpływu na środowisko i śladu węglowego systemów AI, przy jednoczesnym promowaniu zrównoważonych innowacji.
10 min
AI
Pierwszy akt Runway odblokowany dla wszystkich!
Act-One tworzy angażujące animacje na podstawie nagrań wideo i głosu, przekształcając je w dynamiczne, wizualnie przyciągające i wywierające wpływ treści.
13 min
AktualnościAI
3Qcode oficjalnie partnerem Mendix w Polsce
Z przyjemnością informujemy, że firma 3Qcode oficjalnie dołączyła do sieci partnerskiej Mendix w Polsce, dzięki czemu będziemy mogli wspierać przedsiębiorstwa w przyspieszaniu ich cyfrowej transformacji.
10 min
Wiadomości o niskim kodzie
5 najlepszych platform no-code/low-code w 2024 r.
Na rynku rośnie popularność platform no-code i low-code, które umożliwiają szybkie tworzenie aplikacji bez konieczności znajomości skomplikowanego programowania. Sprawdź, które polecamy.
15 min
Bez koduTOP 10
Bielik – AI made in Poland
To polski model językowy z kategorii LLM (Large Language Models), z potencjałem 11 miliardów parametrów! Do „wyszkolenia” Bielika, dwóch najszybszych superkomputerów w Polsce.
10 min
AI
10 przykładów, w których AI okazała się być game-changerem
Zapoznaj się z konkretnymi przykładami, w których sztuczna inteligencja faktycznie zmieniła zasady gry, przekształcając różne gałęzie przemysłu, od archeologii po rolnictwo, z niespotykaną dotąd skutecznością.
10 min
TOP 10
No-code: zalety i wady
Platformy no-code zyskały na popularności w ostatnich latach, oferując firmom i osobom prywatnym nowatorski sposób tworzenia aplikacji bez konieczności posiadania tradycyjnych umiejętności kodowania.
12 min
No-code
10 najlepszych narzędzi marketingowych AI w 2024 roku
Odkryj 10 najlepszych narzędzi marketingowych AI, których używają główne marki, aby przyspieszyć rozwój, zwiększyć zaangażowanie klientów i wyprzedzić dynamicznie zmieniającą się konkurencję.
11 min
TOP 10
No-Code w logistyce na targach MTTSL 2024
W kwietniu odbyła się piąta edycja Międzynarodowych Targów Transportu, Spedycji i Logistyki (MTTSL), w której zgromadzili się różnorodni eksperci branżowi i wystawcy technologiczni z całego świata.
5 min
Wydarzenia
Synergia GenAI i No-Code
Creatio wprowadza na rynek Creatio Copilot, łącząc technologie AI i no-code, aby ustanowić nowy standard w transformacji cyfrowej, pokazując swoje zaangażowanie w rozwój automatyzacji procesów.
13 min
AI
Metodologia AGILE
Świat tworzenia oprogramowania szybko ewoluował na przestrzeni lat, a programiści nieustannie poszukują sposobów na poprawę wydajności, elastyczności i szybkości reagowania na potrzeby klientów.
10 min
Big Data
Ewolucja technologii chatbotów
Technologia Chatbot zasadniczo zmieniła interakcję człowiek-komputer, ewoluując od prostych systemów opartych na regułach do wyrafinowanych jednostek opartych na sztucznej inteligencji.
7 min
AI